هــــــــــــدف

● مهندسی شیمی

خوشبختانه در ایران بعد از رشته پزشکی بالاترین و بیشترین سهم تولید علم در کشور مربوط به علم شیمی است.اندیشمندان مبرز و تحصیل کرده ای در داخل کشور داریم که نمونه هستند.به طور مثال نفر اول در رشته شیمی در جهان اسلام یک ایرانی است.تعداد دانشمندان ایرانی در بخش  مهندسی شیمی بیشتر از شیمی دان هاست و مهندسی شیمی از پایگاه های مهم تولید علم در ایران به شمار می رود.در تعریف این دو شاخص می توان گفت شیمی علم تولید می کند اما ماندگاری این علم زمانی محقق خواهد شد که مهندسی شیمی آن را به دانش فنی تبدیل کند. در سالهای اخیر جامعه مهندسی شیمی ایران با تشکیل انجمن مهندسی شیمی ایران،انجمن مهندسی شیمی و نفت ایران،انجمن مهندسی شیمی و گاز ایران،گام های بلندی در این زمینه برداشته است و در آینده ای نزدیک نیز انجمن مهندسی شیمی و پتروشیمی تشکیل خواهد شد.

تعریف ستاد انقلاب فرهنگی ایران از مهندسی شیمی چنین است: فن کاربرد علوم پایه برای پیاده کردن فرایند های شیمیایی و فیزیکی در مقیاس صنعتی بنابر این با توجه به تعریف های فوق مهندسی شیمی را می توان تلفیقی از علوم گوناگون مانند رباضی،شیمی و فیزیک دانست که به در نظر گرفتن فاکتور های اقتصادی،تولید صنعتی یک فرآورده را از طریق فرآیند های شیمیایی و فیزیکی در مقیاس زیاد طراحی و رهبری کرد.

امیدوارم ما نیز در پیشرفت مهندسی شیمی سهمی داشته باشیم.

معرفی رشته مهندسی شیمی

همه مهندسین در زندگی خود لحظه هایی را به یاد دارند که سعی کرده اند شغل خود را برای یک دوست و یا فامیل شرح دهند. این تجربه برای همگی آن ها به خصوص مهندسین شیمی دردناک بوده است.این موضوع از آنجا ناشی می شود که مردم اغلب درک درستی از مهندسی ندارند به خصوص رشته مهندسی شیمی که تفاوت زیادی بین معنای ظاهری و مفهوم باطنی آن وجود دارد. لغت مهندس شیمی (Chemical Engineer)، در ظاهر معانی زیر را به ذهن متبادر می سازد:

•شیمیدانی که می‌خواهد کلاس بگذارد!!

•یک شیمیدان خیلی خوب!!

•یکی از گرایش های رشته شیمی!!

•شیمیدانی که دستگاه می سازد!

•شیمیدانی که به جای آزمایشگاه در کارگاه کار میکند!

در حالی که یک مهندس شیمی قبل از آن که یک شیمیدان باشد یک مهندس است! مهندسی که کمی شیمی می‌داند. مهندسی که کشفیات آزمایشگاهی شیمیدان ها را تا تولید در مقیاس صنعتی توسعه می دهد. مهندسی که فرایند طراحی می کند. مهندسی که تجهیزات برای فرایندهای شیمیایی، بیولوژیکی و زیست محیطی طراحی می کند. به عبارت دیگر مهندسی شیمی یکی از رشته های مهندسی است نه یکی از گرایش های رشته شیمی.

تقریبا هر چیزی را که شما در زندگی روزمره به کار می‌برید (اعم از پلاستیک، فلز، پارچه، کاغذ، غذا، لوازم آرایش، دارو و ...) به کمک مهندسین شیمی ساخته می شود.

این حرفه طیف وسیعی از فعالیت ها را در بر می‌گیرد. به این دلیل نمی توان این رشته را به صورت عمومی در یک یا چند جمله به طور کامل تعریف کرد. زیرا با هر جمله ای که این رشته تعریف شود طیف وسیعی از قابلیت های مهندسین شیمی ناگفته می ماند. در ضمن با گذشت زمان و به وجود آمدن جنبه های تازه قابلیت های مهندسین شیمی این تعریف برای همیشه کامل نخواهدماند. چندین سال پیش انجمن مهندسین شیمی امریکا تعریف زیر را برای مهندسی شیمی مرتکب شد!

تعریف رسمی انجمن مهندسی شیمی آمریکا (AIChE)

کاربرد اصول علوم فیزیکی همراه با مبانی اقتصادی و روابط انسانی در زمینه هایی که مستقیما به فرایندها و دستگاه هایی که در آنها ماده به منظور تغییری در حالت یا مقدار انرژی و یا ترکیبش تحت عمل قرار گرفته باشد.

مطمئنا چیزی از این کلمات دستگیرتان نشد. چند بار دیگر بخوانید شاید چیزی عایدتان شود.(البته به شرط آنکه خودتان مهندس شیمی باشید!) ولی توصیه می شود از این تعاریف خشک و رسمی در جواب به کسی که از شما در مورد مهندسی شیمی سوال می کند دوری کنید!! مثلا می توان از تعریف زیر استفاده کرد:

طراحی فرایند برای صنایع شیمیایی، جهت تبدیل مواد اولیه به فرآورده های با ارزش افزوده

دروس مهندسی شیمی

حدود 35 تا 45% از دروس مهندسی شیمی با بقیه رشته های مهندسی یکسان است. (15% دروس عمومی، 20% دروس پایه (ریاضی فیزیک)، 10% دروس مهندسی عمومی). 15% از دروس مهندسی شیمی مربوط به دانشکده شیمی است. 405 از دروس مهندسی شیمی مربوط به دروس اصلی (25%) و اختیاری مربوط به گرایش (15%) است.

دروس اصلی این رشته عبارتند از :

موازنه ماده و انرژی، ترمودینامیک، مکانیک سیالات، انتقال حرارت، انتقال جرم، سینتیک و طراحی راکتور، کاربرد ریاضیات در مهندسی شیمی، کنترل فرآیندها، عملیات واحد، طرح و اقتصاد مهندسی

گرایش های مهندسی شیمی:

در مقطع کارشناسی دارای 8 گرایش زیر می باشد:

1.پالایش: دانش تبدیل نفت خام به فرآورده های نفتی.

2.پتروشیمی: دانش تبدیل شاخه ای از فراورده های نفتی به فرآورده های غیر نفتی (پلیمرهای خام و محصولات پتروشیمی)

3.پلیمر: دانش تبدیل پلیمرهای خام (PVC,PP,PE) به پلیمرهای صنعتی (لاستیک، چسب، رنگ و ...)

4.صنایع گاز: دانش تبدیل گاز طبیعی به گاز قابل مصرف (شامل عملیات استخراج، پالایش، انتقال و ...) (با توجه به منابع غنی گاز در ایران و رتبه دوم ایران در جهان از این حیث، آینده این گرایش بسیار درخشان خواهد بود)

5.صنایع شیمیایی معدنی: دانش تبدیل مواد شیمیایی استخراج شده از معدن به محصولات شیمیایی معدنی (گچ، سیمان، کاشی، اسیدها و بازها، گازهای صنعتی و ... )

6.صنایع غذایی: دانش تبدیل مواد غذایی به محصولات غذایی مغذی‌تر و با طعم بهتر.

7.طراحی فرایندهای صنعت نفت: همانطور که از نام آن مشخص است در دروس اختصاصی و اختیاری این گرایش باید مسائل مربوط به صنایع نفت مطرح شود.

8.بهره برداری: این گرایش را می توان رشته ای مستقل دانست و شامل دروسی مانند اکتشاف نفت، حفاری، مخازن هیروکربنی و ... است.

 البته بچه های مهندسی شیمی چه از رشته صنایع شیمیایی(مهندسی شیمی از دوره هنرستان) و چه مهندسین شیمی که از دانشگاه این رشته رو انتخاب کرده اند میتوانند در اگثر رشته های شیمی محض و کاربردی نیز ادامه رشته دهند. 

● موقعیت شغلی فارغ‌التحصیلان رشته (صنايع شيميايي)  مهندسی شیمی: « فارغ‌التحصیل شیمی محض در شروع یک فعالیت صنعتی نقش دارد چرا که او راهکارهای تئوریک ساخت یک ماده را ارائه می‌دهد و سپس یک فارغ‌التحصیل مهندسي شیمی طراحی نیمه صنعتی ماده مورد نظر را ارائه می‌دهد.»  

 برخی از مراکز جذب کارشناس های شیمی به شرح زیر است: وزارتخانه‌های آموزش و پرورش ،
نفت ،
صنایع سنگین ،
صنایع و معادن ،
فرهنگ و آموزش عالی ،
کشاورزی و نیز آموزشگاههای شیمی،
صنایع شیمیایی و نظایر آنها .

 
زمینه های شغلی این رشته عبارتند از:

کارخانجات پالایش گاز

متصدی خط تولید مواد پاکننده

سرپرستی آزمایشگاههای شیمی

کارخانجات صنایع پلیمر

کارخانجات پتروشیمی

کارخانجات تولید کننده مواد شوینده و پاک کننده

آبکاری فلزات به روش های مختلف

تصفیه آب مورد نیاز صنایع شیمیایی

● نظر دانشجویان : اين رشته از لحاظ محتوا بسیار گسترده و با اکثر صنایع به نحوی مرتبط است، به همین دلایل زمینه‌های پژوهش و استخدام بسیار وسیع است.

در کل رشته توپیه فقط برا اونایی که مخشون خوب کار میکنه و اونام خوب ازش استفاده میکنن